1) اصول کلیدی و مدل مسئولیت مشترک

• کمینه‌سازی داده (Data Minimization): فقط داده‌های ضروری گردآوری می‌شود و هر فیلد علت جمع‌آوری مشخص دارد.

• حفاظت چندلایه: امنیت در سطح شبکه، برنامه، داده و کاربر نهایی اعمال می‌شود.

• مسئولیت مشترک:

  • Syntaros: امنیت زیرساخت، رمزنگاری، پشتیبان‌گیری، مانیتورینگ، به‌روزرسانی‌ها.

  • سازمان شما: تعریف نقش‌ها و دسترسی‌ها، مدیریت کاربران، سیاست‌های نگهداری/حذف داده‌ی کسب‌وکار، امنیت نقطه‌پایانی (Endpoint) و کانال‌های اختصاصی شما.

2) چرخه‌ی عمر داده (Data Lifecycle)

2.1 جمع‌آوری

• کانال‌ها: فرم‌های وب/اپ، API، پیام‌رسان‌ها (تلگرام، واتس‌اپ، بله، روبیکا، اینستاگرام)، ورود دستی اپراتور.

• دریافت رضایت آگاهانه (Consent) در نقطه‌ی جمع‌آوری و نمایش هدف استفاده.

• طبقه‌بندی اولیه: عمومی / داخلی / محرمانه / حساس (PII/سلامت و …).

2.2 ذخیره‌سازی

• داده‌های تولید (Production) از آزمایشی/آموزشی جداست.

• رمزنگاری در حالت سکون: AES-256 (یا معادل)، مدیریت کلید متمرکز (KMS)، چرخش دوره‌ای کلیدها.

• موبایل/آفلاین: پایگاه داده‌ی محلی با رمزنگاری سطح سیستم‌عامل (iOS Keychain / Android Keystore) و قفل خودکار اپ.

2.3 پردازش

• اصل حداقل دسترسی (Least Privilege) برای سرویس‌ها و کاربران.

• جداسازی محیط‌ها و ترافیک داخلی سرویس‌ها (Service-to-Service) با توکن‌های کوتاه‌عمر.

• پردازش حساس در صف‌های ایزوله و ثبت رویداد کامل.

2.4 انتقال

• رمزنگاری در حین انتقال: TLS 1.2+ (ترجیحاً 1.3)، HSTS فعال.

• امضای وب‌هوک‌ها (HMAC-SHA256) و تأیید مبدأ.

2.5 نگهداری و حذف

• Retention Policy قابل‌پیکربندی: تعریف دوره‌های نگهداری برای انواع داده (پرونده مشتری، لاگ، نسخه‌ی پشتیبان).

• حذف ایمن: حذف منطقی با صف انقضا و پاک‌سازی فیزیکی دوره‌ای؛ امکان «حذف بر اساس درخواست کاربر».

3) کنترل هویت و دسترسی (IAM)

• SSO و فدراسیون: پشتیبانی از OAuth2/OIDC و SAML (در صورت نیاز).

• احراز هویت چندمرحله‌ای (MFA): پیامک/اپ، اجباری برای نقش‌های مدیریتی.

• مدل نقش‌ها (RBAC) + قیود زمینه‌ای (ABAC): نقش‌های پیشنهادی: Owner / Admin / Manager / Agent / Viewer با محدودیت‌های شاخه/شعبه/برند.

• جلسه‌های کاربری امن: نشانه‌های کوتاه‌عمر، بستن خودکار نشست غیرفعال، فهرست سیاه‌کردن فوری توکن‌ها (Logout Everywhere).

• فیلتر IP و محدودیت جغرافیایی (اختیاری).

4) رمزنگاری و مدیریت کلید

• Envelope Encryption برای داده‌های حساس.

• کلیدها خارج از کد منبع، نگهداری در KMS/Vault، چرخش زمان‌بندی‌شده و ثبت دسترسی به کلیدها.

5) ثبت وقایع و حسابرسی (Audit & Logging)

• ثبت غیرقابل‌دستکاری عملیات کلیدی: چه کسی / چه چیزی / چه زمانی / از کجا.

• Retention پیش‌فرض لاگ‌ها: ۱۲ ماه (قابل‌تغییر).

• جست‌وجو، برون‌بری (Export) و هشداردهی (Alerting) برای رویدادهای حساس (ورود ناموفق مکرر، تغییر نقش، دانلود انبوه).

6) تداوم کسب‌وکار، پشتیبان‌گیری و بازیابی (BC/DR)

• Backup چندنسخه‌ای و جغرافیایی: نسخه‌های روزانه/ساعتی با آزمون دوره‌ای بازیابی.

• اهداف نمونه: RPO تا ۱۵ دقیقه، RTO تا ۴ ساعت (قابل‌سفارشی‌سازی برحسب طرح).

• تمرین سناریوهای بحران (Disaster Drill) و مستند «Runbook» بازیابی.

7) امنیت توسعه و عملیات (SecDevOps)

• SSDLC: بازبینی کد اجباری، اسکن ایستا/پویا، مدیریت آسیب‌پذیری وابستگی‌ها، اسکن اسرار (Secret Scanning).

• Patch Management: پنجره‌های به‌روزرسانی برنامه‌ریزی‌شده و فوری برای رخدادهای بحرانی.

• WAF، Rate Limiting، Anti-DDoS، CSP و حفاظت از تزریق (SQLi/XSS).

• تست نفوذ دوره‌ای داخلی/خارجی و پیگیری اصلاحات.

8) یکپارچه‌سازی با پیام‌رسان‌ها و کانال‌ها

• جریان داده شفاف: فقط متادیتا/پیام‌های لازم ذخیره می‌شود؛ محتواهای حساس را می‌توان ناشناس/پوشیده (Redact) کرد.

• رعایت سیاست‌های هر پلتفرم (حفظ حریم خصوصی، نگهداری، امنیت کانال).

• وب‌هوک امن: امضای درخواست، انقضای زمان، لیست سفید IP (در صورت نیاز).

9) چت‌بات هوشمند و حریم خصوصی

• پایگاه دانش اختصاصی هر سازمان؛ داده‌های گفتگو بدون رضایت شما برای آموزش مدل‌های عمومی استفاده نمی‌شود.

• ماسک‌کردن PII در پاسخ‌ها، فیلتر واژگان حساس و مسیردهی به کارشناس انسانی در موارد پرخطر.

• Retention گفتگوها قابل تنظیم و قابل حذف؛ برچسب‌گذاری و جست‌وجوی امن برای رجوع‌های بعدی.

10) حقوق و ترجیحات کاربر نهایی

• دسترسی، اصلاح، حذف و برون‌بری داده‌های شخصی از ناحیه‌ی کاربری یا از طریق درخواست رسمی.

• کنترل روش‌های اعلان (ایمیل/پیامک/پیام‌رسان) و فرکانس پیام‌ها.

• تنظیمات کوکی و ردیابی در وب‌اپ (در صورت استفاده).

11) محل استقرار و اقامتگاه داده (Data Residency)

• انتخاب منطقه‌ی میزبانی بر اساس الزامات سازمانی.

• هم‌ترازی با چارچوب‌های رایج حفاظت از داده‌ها (مانند اصول GDPR) در سطح فرآیندی؛ تنظیمات نهایی بر عهده‌ی سازمان شماست.

12) مدیریت رخداد امنیتی (IR)

• کانال اختصاصی گزارش رخداد، شماره پیگیری و جدول زمانی پاسخ.

• اطلاع‌رسانی مرحله‌ای، تحلیل ریشه‌ای (RCA) و برنامه‌ی پیشگیری از تکرار.

13) نمودارهای پیشنهادی برای مستندات (UML/DFD)

• Data Flow Diagram (DFD): از کاربر/پیام‌رسان تا لایه‌ی ذخیره‌سازی رمزنگاری‌شده.

• Sequence Diagram: ورود و صدور/حذف داده شخصی (با نقاط کنترل امنیتی).

• Component Diagram: ماژول‌های IAM، KMS، لاگ، WAF، DR.

• Activity Diagram: چرخه‌ی درخواست پشتیبانی از چت‌بات تا تحویل به کارشناس.

14) چک‌لیست پیاده‌سازی (برای سازمان شما)

1. تعریف نقش‌ها/سطوح دسترسی و فعال‌سازی MFA برای مدیران.

2. تنظیم Retention برای داده‌های مشتری/لاگ‌ها/پشتیبان‌ها.

3. انتخاب منطقه‌ی میزبانی و سیاست حذف.

4. فعال‌سازی امضای وب‌هوک و محدودیت IP برای یکپارچه‌سازی‌ها.

5. مرور دوره‌ای دسترسی‌ها و گزارش‌های حسابرسی.

6. فعال‌سازی سیاست‌های آفلاین/موبایل (قفل اپ، پاک‌سازی از راه دور).

7. تدوین Runbook رخداد امنیتی و تمرین فصلی.